Đến thăm GS Phạm Đức Dương tại Bệnh viện, rồi biết tin ông đã bỏ về với cõi hiền nhân. Đó là nỗi đau khôn nguôi của Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam khi phải vĩnh biệt thêm một nhà khoa học tâm huyết đầu tiên ủng hộ các hoạt động của Trung tâm trong sự nghiệp gìn giữ và phát huy di sản của các nhà khoa học.
GS Phạm Đức Dương tập hợp các tư liệu để tặng Trung tâm (tháng 5-2011)
Tháng 9-2008, khi Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam bắt đầu thực hiện hoạt động sưu tầm tư liệu, GS Phạm Đức Dương đã nhiệt thành ủng hộ những ý tưởng mà lãnh đạo Trung tâm đề ra và đánh giá đây là một việc làm có ý nghĩa nhân văn sâu xa. Để thể hiện sự tin tưởng của mình đối với Trung tâm, GS Phạm Đức Dương đã trao tặng hơn 5000 tài liệu là các bản thảo sách, sổ ghi chép, công trình nghiên cứu, thư từ, ảnh tư liệu liên quan đến cuộc đời hoạt động của ông cho Trung tâm lưu giữ, nghiên cứu. Cũng từ thư viện gia đình Giáo sư, chúng tôi đã sưu tầm được nhiều tư liệu bản thảo bài viết, thư của một số nhà khoa học có tiếng trong giới nghiên cứu Việt Nam. Bên cạnh đó, Giáo sư còn dành nhiều thời gian trao đổi với chúng tôi về công tác chuyên môn, chia sẻ những ký ức, kỷ niệm trong quá trình học tập và nghiên cứu khoa học, quản lý của ông.
GS Phạm Đức Dương cũng từng trăn trở về tư liệu cá nhân của các nhà khoa học. Bởi theo ông: “Đáng ra, việc lưu giữ tư liệu lịch sử cuộc đời là việc của mỗi nhà khoa học phải tự làm. Nhưng trong điều kiện đất nước ta trải qua nhiều chiến tranh, kinh tế lại khó khăn nên các nhà khoa học ít khi làm tốt được việc này. Nay Trung tâm đứng ra tổ chức và giúp đỡ các nhà khoa học thực hiện công việc này thì các nhà khoa học nên ủng hộ và chung sức cùng Trung tâm”.
Cách đây hơn 3 năm trước, khi đến thăm Thầy, các học trò được Giáo sư tâm sự: “Bây giờ mình đã 80 tuổi rồi, từ giờ là sống những ngày tháng trời cho. Được tháng ngày nào thì vui tháng ngày đó”. Cũng biết cả đời Thầy sống lương thiện, đối nhân xử thế bằng cái tâm trong sáng và tấm lòng bao dung rộng mở. Cũng biết Thầy ra đi nhẹ tựa lông hồng sau một đời hoạt động khoa học không mệt mỏi, nhưng nỗi đau thương khi chia biệt một con người tâm huyết, một trí giả kiêm toàn thật khó nói nên lời. Xin thắp một nén nhang kính mong anh linh của Thầy an nghỉ trong thế giới người hiền…
Bùi Minh Hào
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam