PGS.TS Nguyễn Xuân Thâm (trái) trong buổi làm việc với nghiên cứu viên
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, ngày 19-11-2018
Phó giáo sư Nguyễn Xuân Thâm sinh năm 1936 tại Huế. Mẹ ông là người Vĩ Dạ, còn cha quê ở Hương Trà. Mười tám tuổi ông lên chiến khu Hòa Mỹ rồi ra Nghệ An học tập và trong nhiều năm không có dịp trở về thăm quê. Ông chỉ biết gửi gắm nỗi nhớ nhà da diết qua những vần thơ. Cũng từ đó, người ta biết đến ông qua vai trò nhà thơ với bút danh Đỗ Hữu, Dao Ca, đôi khi ông đề đúng họ tên với hy vọng qua làn sóng của Đài Tiếng nói Việt Nam, những người thân biết được thông tin về ông. Sau này, dù trở thành nhà giáo, nhà nghiên cứu lĩnh vực Hóa – Thực phẩm, ông vẫn sáng tác thơ và Huế luôn là chủ đề bất tận. Ông thương Huế lắm, vì Huế gói trọn tuổi thơ của ông…
“Tôi trở về
Em khóc bên dòng sông
Chiều như bao chiều Huế
Mây bay trên những cửa thành…”
(Trích trong tập “Chợt nhớ sâm cầm”)
Khi được hỏi vì sao thầy lại gửi gắm nỗi nhớ quê nhà qua những vần thơ, PGS Nguyễn Xuân Thâm xúc động: “Huế đẹp lắm, chỉ thơ mới có thể vẽ lại một Huế đẹp, một Huế mộng mơ”.
Đến nay, PGS Nguyễn Xuân Thâm có 7 tập thơ đã xuất bản, trong đó tập thơ viết cho thiếu nhi “Con gà đất bảy màu” đạt giải thưởng của Nxb Kim Đồng (1996), tập thơ “Tìm trầm” đạt Giải thưởng văn học Hội Nhà văn Việt Nam (2002) … Ngày 19-11-2018, PGS Nguyễn Xuân Thâm đã tặng Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam 2 tập thơ cùng nhiều tài liệu liên quan đến hoạt động nghiên cứu khoa học của ông.
Hoàng Thị Kim Phượng