GS.TS Lương Phương Hậu là nhà khoa học nghiên cứu và thiết kế các công trình bảo vệ sông và biển.
Tetrapod có đặc điểm là đặt thế nào cũng luôn có ba chân vững vàng ở phía dưới và một mố cao chĩa lên trên để cản phá sóng, làm giảm áp lực khi sóng tác động vào bờ. Kích thước chi tiết của mỗi khối được tính toán phù hợp tùy theo chiều cao của sóng, khối lớn nhất có thể nặng 30 tấn và cao gần 3m.
Trước năm 1990, bờ biển thành phố Nha Trang bị xâm thực mạnh, sạt lở rất nghiêm trọng ở nhiều nơi. Giáo sư Lương Phương Hậu khi ấy đang là Chủ nhiệm bộ môn Cảng – Đường thủy của trường Đại học Xây dựng Hà Nội, kiêm Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật công trình thủy, được Bộ Nội vụ mời chủ trì nghiên cứu lập luận chứng kinh tế – kỹ thuật công trình bảo vệ tòa nhà Viện 378 của Bộ. Hạng mục công trình tuy không lớn, nhưng lại khó và có nhiều thách thức về khoa học công nghệ.
Giữa năm 1991, ngay ngày đầu tiên vào Nha Trang thị sát tình hình, Giáo sư Lương Phương Hậu đã chứng kiến một trận sóng đánh ghê gớm, bức tường bao của tòa nhà Viện 378 rung lên, nước biển bắn vào tận sân. Ở góc phía nam, chỗ liền kề nhà dân, có đoạn tường nứt toác, nền nhà đứng chông chênh trên mấy chiếc cọc. Khu dân xóm Cồn ở phía bắc thì sập đổ tan hoang.
Giáo sư Lương Phương Hậu nhận thấy, với “đối thủ đáng gờm” là các con sóng lớn và dữ dội, thì các tảng đá hộc hay khối bê tông kè cũ nếu có được gia cố thêm cũng sẽ không vững chắc. Ông cân nhắc, nghiên cứu cẩn thận và quyết định áp dụng một số giải pháp công nghệ mới như tường hắt sóng mặt cong dạng thủy động lực, cấu kiện bê tông đúc sẵn hình hộp có khuyết lõm, và đặc biệt là sử dụng khối bê tông dị hình Tetrapod thay cho những khối bê tông đặc vuông để tạo ra một phòng tuyến chắn sóng từ phía ngoài.
Để tiến hành thiết kế kỹ thuật, lập bản vẽ thi công, một vấn đề nan giải đặt ra là làm thế nào chế tạo được cấu kiện có hình thù đặc biệt này, trong khi giáo sư Lương Phương Hậu mới chỉ biết tới qua sách vở và quan sát mô hình đặt trước sân trường khi ông là nghiên cứu sinh ở Rumani (1977-1981). Ông và đồng nghiệp trăn trở, mày mò tìm cách tính toán và làm cốp-pha để chế tạo khối Tetrapod. Ban đầu, phải đẽo thử một Tetrapod bằng gỗ, sau đó dùng giấy bìa quấn ngoài như mặc áo để tạo hình các mảnh ghép cốp-pha. Cuối cùng, nhóm nghiên cứu cũng làm được một mô hình cốp-pha với vỏ bằng tôn, liên kết bốn mảng với nhau bằng ốc vít. Qua một ngày thầy trò cặm cụi nhồi vữa xi măng vào khuôn đúc thử, hôm sau dỡ ra, cả nhóm vui mừng nâng niu trên tay khối Tetrapod xi măng nhỏ xíu có chiều cao 20cm. Giáo sư Lương Phương Hậu không bao giờ quên khoảnh khắc sung sướng đó, đúng ngày kỷ niệm sinh nhật lần thứ 51 của ông: hôm ấy là thứ năm, ngày 11-7-1991.
Tháng 4-1992, khi hoàn chỉnh hồ sơ thiết kế kỹ thuật, để có bản vẽ thi công chế tạo các khối Tetrapod cho công trình, GS.TS Lương Phương Hậu cùng một đồng nghiệp trong bộ môn là thầy Đinh Đình Trường còn phải triển khai nhiều tính toán và bản vẽ kết cấu thép, để bố trí các gờ gia cường nhằm bảo đảm sức chịu tải của cốp pha, đồng thời cũng đáp ứng yêu cầu tháo lắp thuận tiện trong quá trình chế tạo hàng loạt.
Đầu năm 1993, các khối Tetrapod được chế tạo tại sân tòa nhà Viện 378, rồi dùng cần cẩu đưa lên sà lan để vận chuyển đến công trường và thả xuống bờ biển. Đã 22 năm trôi qua, bắt đầu từ “con Tetrapod giống” đầu tiên, kè biển Viện 378 được xây dựng ngày ấy đã tỏ ra rất hiệu quả trong việc bảo vệ tòa nhà Bộ Nội vụ và tôn tạo bờ biển Nha Trang.
Cũng trong năm 1993, Giáo sư Lương Phương Hậu ứng dụng khối Tetrapod vào phục vụ dự án xây dựng hai tuyến đê ngăn cát và giảm sóng cho cảng cá ở cửa sông Cà Ty, Phan Thiết, với số lượng nhiều nghìn khối và trọng lượng mỗi khối lên đến 5 tấn.
.jpg)