Với nụ cười đôn hậu, mái tóc bạc phơ và đôi mắt sáng, chúng tôi ngạc nhiên vì PGS Trần Văn Chất “trẻ” hơn tuổi rất nhiều. Đã 80 tuổi, nhưng những ký ức về các bạn đồng khóa Y 1954-1960 vẫn vẹn nguyên trong ông khi nhắc tới những cái tên Phạm Gia Khải, Lê Nam Trà, Nguyễn Nguyên Khôi, Trần Đức Mậu, Võ Phụng, Đỗ Kính, Nguyễn Thị Minh Tâm…
PGS.TTND Trần Văn Chất
Tốt nghiệp ra trường năm 1960, bác sĩ trẻ Trần Văn Chất được giữ lại làm cán bộ giảng dạy Đại học Y Hà Nội. Năm 1965, Mỹ tiến hành chiến tranh phá hoại ở miền Bắc, ông được phân công về làm việc tại Bệnh viện Bạch Mai và tham gia công tác sơ tán. Hoàn thành thực tập sinh tại Cu Ba (1968-1971), ông trở lại tiếp tục công tác tại Bệnh viện Bạch Mai cho đến khi về hưu (2007). Suốt quá trình công tác ông đã trực tiếp thực hiện nhiều ca ghép thận, chạy thận nhân tạo cho hàng trăm bệnh nhân. Ông kể cho chúng tôi nghe những lần công tác sang Lào giúp bạn điều trị nhiều ca bệnh, như chạy thận cho con dâu của Hoàng thân Xuphanuvong… Rồi ông kể về việc chữa trị cho nhiều bệnh nhân mà mỗi người một hoàn cảnh đặc biệt khác nhau. Có một bệnh nhân, để cám ơn ông đã chữa trị thành công căn bệnh thận của mình, với bàn tay tài hoa bệnh nhân này đã tạc bức tượng chân dung ông tặng ông làm kỷ niệm. Đối với ông, mỗi bệnh nhân khỏi bệnh là niềm vui của người bác sĩ, là mỗi lần ông cố gắng hơn để làm tốt trách nhiệm “chữa bệnh cứu người”.
PGS.TTND Trần Văn Chất (phải) kể về các bạn đồng khóa Y1954-1960
Ngành Thận học- Tiết niệu ở Việt Nam mới phát triển từ những năm 1990, là ngành học khá khó, và vất vả. Ông chia sẻ: những năm gần đây sinh viên không thích theo chuyên khoa về thận vì yêu cầu nghề nghiệp, đòi hỏi phải có kiến thức về huyết học, tim mạch, chẩn đoán hình ảnh…mà không nhiều sinh viên đáp ứng được tất cả điều này. Kiến thức chuyên môn sâu của họ rất tốt nhưng kiến thức nền tảng cũng phải vững thì mới trở thành người thầy thuốc giỏi được.
Ở phố Pháo đài Láng hàng ngày người dân trong khu dân cư vẫn thấy ông hăng say với công tác đoàn thể, công tác của Hội Thận học Hà Nội. Ông hưu mà không nghỉ, mọi lo toan công việc gia đình do một tay người bạn đời của ông chu toàn, còn ông vẫn nhiệt tình tư vấn, khám chữa bệnh cứu người, mà theo ông đó là lương tâm, là trách nhiệm của người bác sĩ.
Nguyễn Thị Hiên
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt