Đến căn nhà nhỏ vẫn còn ẩm ướt sau cơn bão số 5 trên con phố Vương Thừa Vũ, chúng tôi không khỏi ngỡ ngàng khi thấy ông, với vóc dáng mảnh dẻ, khuôn mặt gầy gầy, đang cặm cụi bên “núi” tài liệu đã ngả màu thời gian. Đã hơn 40 năm bác sĩ – giảng viên Đỗ Kính gắn bó với những tài liệu này trong quá trình xây dựng Bộ môn Mô học- Phôi thai học của trường Đại học Y Hà Nội, ngay cả khi ông đã nghỉ hưu. Khắp căn nhà, đâu đâu cũng có tài liệu, từ tủ, ngăn kéo, trên giường đến bàn ăn… Ông nói “Tôi để sách như vậy không phải vì bừa bộn mà để tiện cho việc đọc”. Các tài liệu từ thời đi học, các bản thảo bài giảng, bản thảo sách, công trình nghiên cứu, các đề tài hướng dẫn cao học, các hiện vật như ống nghe tim phổi, máy đo huyết áp đến các phim Diapority chiếu dương bản…với khoảng hơn 2000 đầu tài liệu, đều được ông lưu giữ cẩn thận như những tài sản quý giá .
Bác sĩ Đỗ Kính giới thiệu với chúng tôi về các bản thảo bài giảng được ông biên soạn trong quá trình giảng dạy từ năm 1961 đến năm 2004. Ông cho biết, trước kia chương trình Mô – Phôi thai học bậc Đại học có 72 tiết lý thuyết và 50 tiết thực hành, tuy nhiên về sau phân phối chương trình mới cắt giảm chỉ còn 36 tiết lý thuyết. Để đảm bảo chương trình, ông đã bỏ ra không ít thời gian để phân khung chương trình với ba nội dung chính của Bộ môn là Mô học đại cương, Phôi thai học và Mô học các cơ quan. Nội dung bài giảng được rút ngắn so với trước, nên ông tập trung vào Mô học và các cơ quan, phần Phôi thai học chỉ giảng trong 4 tiết. Các bài giảng về Chu kỳ tạo tinh trùng; Chu kỳ buồng trứng; Các giác quan; Hệ tim mạch, hệ bạch huyết… dùng dạy chuyên đề cho học viên Cao học.
Bác sĩ Đỗ Kính, nguyên Giảng viên trường Đại học Y Hà Nội
Từ năm 1988-1991, ông được trường Đại học Y Hà Nội cử sang Ăngôla làm chuyên gia, giảng dạy chuyên đề về Phôi thai học. Bài giảng của ông tại Ăngôla được viết bằng tiếng Bồ Đào Nha, tập trung vào mảng Huyết học, ví dụ như bản thảo về Hemo- Linfocitopoiese; Desenvolvimento Do Tecido Linfático; Desenvolvimento Do Sistema Hemolinfopoiético Eimunitário… Với ông, các bản thảo bài giảng đầu tay của mình về Mô-Phoi học là rất quý. Hiện tại, GS.TS Trịnh Bình- nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Mô học- Phôi thai học và các giảng viên trong Bộ môn thường lui tới mượn tài liệu để tham khảo. Tuy nhiên, ông trao tặng Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam toàn bộ số tài liệu bài giảng này, với sự tin tưởng tài liệu sẽ được bảo quản và phát huy tốt nhất.
Ngoài các tài liệu liên quan đến giảng dạy, ông còn lưu giữ Luận án Phó Tiến sĩ của mình với đề tài “Thần kinh- Tự tạo ra các khớp thần kinh” (1980). Tuy nhiên, do nhiều lý do mà bản Luận án của ông đã không bảo vệ thành công. Một số các tài liệu khác như: bản thảo liên quan đến 10 cuốn giáo trình, sách giáo khoa về Mô học- Phôi thai học đã được xuất bản làm tài liệu chính để các sinh viên, học viên Cao học chuyên ngành tham khảo cũng được ông lưu giữ cẩn thận. Gần đây, ông vừa viết xong cuốn sách mới về “Huyết học” đang chuẩn bị đưa ra xuất bản.
Mặc dù tuổi cao, sức khỏe đã kém đi nhiều, nhưng ông vẫn nhiệt tình dành gần 4 giờ đồng hồ trò chuyện cùng chúng tôi. Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam xin cảm ơn những tình cảm, những chia sẻ và các tài liệu ông tặng cho Trung tâm.
Nguyễn Thị Loan
Trung tâm Di sản cách nhà khoa học Việt Nam