Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Việt Liễn sinh ngày 02-12-1938 tại Hưng Yên. Ông là nhà khoa học ngành Khoa học trái đất, từng làm Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Khí tượng – Khí hậu, Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu. Ông được phong học hàm Phó giáo sư năm 2001.
Năm 1961, sau khi tốt nghiệp khoa Toán – Lý, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, ông Trần Việt Liễn được cử về làm việc tại Đài nghiên cứu khí tượng Trung ương, Nha Khí tượng Việt Nam. Nhiệm vụ chính của ông là chỉnh lý số liệu khí hậu thu được từ các đài khí tượng để phục vụ việc dự báo, nghiên cứu khí hậu. Năm 1972, ông cùng ông Nguyễn Cung thành lập tổ Khí hậu ứng dụng thuộc Đài nghiên cứu khí tượng Trung ương. Đây chính là bước ngoặt giúp PGS Liễn chuyển từ việc chỉnh lý số liệu đơn thuần sang nghiên cứu khí tượng nhằm ứng dụng cho nhiều ngành khác nhau như xây dựng, vận tải, y học…
Năm 1985, Viện Khí tượng thủy văn phân công ông Trần Việt Liễn viết một báo cáo tổng hợp lại những đề tài ông đã nghiên cứu nhằm phục vụ ngành xây dựng, để trình bày tại hội nghị khoa học của Viện vào cuối năm. Ông dành thời gian khoảng một tuần để tổng hợp lại các đề tài đã nghiên cứu và viết báo cáo. Trong báo cáo, ông trình bày tóm tắt kết quả của 6 đề tài, gồm:
Thứ nhất Xác định cường độ mưa tính toán trên mặt ngang và mặt đứng với vấn đề thoát nước mùa đô thị và chống hắt cho công trình. Đây là đề tài do Viện Xây dựng đô thị và nông thôn khởi xướng. Đối với đất nước khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa như Việt Nam, cường độ mưa là thông số quan trọng đối với việc quy hoạch, thiết kế các hệ thống thoát nước đô thị, việc chống dột cho các công trình. Các số liệu của đề tài đã được Bộ Xây dựng đánh giá và đưa vào sử dụng trong tiêu chuẩn nhà nước về thoát nước mưa đô thị.
Thứ hai, Tốc độ gió tính toán và việc xác định tải trọng gió lên công trình xây dựng. Tốc độ gió ảnh hưởng đến công trình không chỉ ở áp lực với kết cấu, mà còn từ khâu quy hoạch. Quá trình sử dụng công trình cần đáp ứng những yêu cầu nhất định để đảm bảo độ thông thoáng.
Thứ ba, Phân hóa theo hướng của các yếu tố khí hậu với vấn đề quy hoạch đô thị, chọn hướng công trình và các giải pháp che, chắn.
Thứ tư Xác định các thông số khí hậu ngoài nhà phục vụ tính toán thông gió, điều hòa khí hậu, truyền nhiệt qua kết cấu bao che.
Thứ năm, Xác định chỉ tiêu đánh giá điều kiện tiện nghi vi khí hậu công trình. Thông qua số liệu thực nghiệm ở Việt Nam do ông thực hiện năm 1980 và của các ông Ngô Huy Ánh (1978), Đào Ngọc Phong (1975), Nguyễn Huy Côn, Trịnh Xuân Minh (1979), ông đã chứng minh rằng chỉ số cán cân nhiệt trong điều kiện của môi trường nhà ở có khả năng phản ánh ảnh hưởng của môi trường khí hậu tới cơ thể con người không kém các chỉ số sinh khí hậu khác.
Thứ sáu, Phân vùng khí hậu xây dựng Việt Nam: Phục vụ thiết kế điển hình nhà ở là một nhánh của đề tài cấp Nhà nước Phân vùng khí hậu xây dựng Việt Nam và các giải pháp kiến trúc mà ông được Bộ Xây dựng mời tham gia năm 1975. Phó giáo sư Trần Việt Liễn chia sẻ: Phân vùng khí hậu xây dựng góp phần giúp công tác lãnh đạo định ra chiến lược xây dựng ở các vùng, làm cơ sở cho việc lựa chọn loại hình kiến trúc phù hợp cho từng vùng. Dựa trên kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả phân lãnh thổ Việt Nam thành 5 vùng khí hậu: Đông bắc và Việt bắc; Tây bắc và Bắc Trường Sơn; Đồng bằng Bắc bộ và Bắc Trung bộ; Tây Nguyên; Đồng bằng Nam bộ và Nam Trung bộ.
Sau khi hoàn thành báo cáo, ông Trần Việt Liễn gửi cho Viện trưởng là Giáo sư Nguyễn Đức Ngữ góp ý. Ông Ngữ ký duyệt báo cáo, chuyển cho bộ phận đánh máy. Sau khi hoàn thành, nhân viên đánh máy của Viện gửi lại bản thảo viết tay cho ông Trần Việt Liễn. Ông sử dụng bản báo cáo này để trình bày tại hội nghị khoa học của Viện vào cuối năm 1985 và được đánh giá cao.
Phó giáo sư Trần Việt Liễn lưu giữ bản thảo báo cáo nói trên, đến ngày 27-2-2021 tặng cho Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
