GS.TSKH sinh học Dương Đức Tiến đã giới thiệu về người thầy của mình như vậy khi chúng tôi đặt vấn đề với ông về việc nghiên cứu, sưu tầm tư liệu cá nhân các nhà khoa học vào cuối năm 2008. Và đó cũng là trách nhiệm và sự mở đầu cho quá trình nghiên cứu sưu tầm của Trung tâm Di sản các Nhà khoa học Việt Nam về GS Vũ Văn Chuyên, một nhà thực vật học có tên tuổi ở nước ta 
GS Vũ Văn Chuyên sinh ngày 9/8/1922 trong một gia đình viên chức nhỏ tại Nam Định, mẹ ông là một người theo Thiên Chúa giáo. Ông là học sinh trường Albert Sarraut, sau đó học và tốt nghiệp Cao đẳng Khoa học Hà Nội. Ông trở thành giảng viên tại Bộ môn Thực vật học, Trường Đại học Dược Hà Nội từ năm 1955. Với hơn 60 năm làm khoa học, GS Vũ Văn Chuyên đã có nhiều đóng góp quan trọng trong nghiên cứu thực vật học, dược học nước ta. Ông là tác giả và đồng tác giả của nhiều công trình nghiên cứu có giá trị như: Danh từ thực vật học (viết chung với Lê Khả Kế, nhà xuất bản Giáo dục, 1957); Cây cỏ thường thấy ở Việt Nam (đồng tác giả, nhà xuất bản Khoa học, 1969); Thực vật học (nhà xuất bản Y học, 1970); Tóm tắt đặc điểm các cây họ thuốc (nhà xuất bản Y học, 1976); Dược liệu Việt Nam (đồng tác giả, nhà xuất bản Y học, 1978); Mỹ phẩm thiên nhiên (nhà xuất bản Khoa học, 1997); … Ông cũng là một người giỏi tiếng Latinh hiếm có ở Việt Nam, là thầy giáo của nhiều thế hệ trí thức đang hoạt động trên nhiều lĩnh vực.
Sau nhiều lần thu xếp, GS.TSKH Dương Đức Tiến đã bố trí một buổi đưa chúng tôi đến gặp GS Vũ Văn Chuyên tại nhà riêng của ông ở số 27 ngõ Nhà Chung. Nhưng khi chúng tôi đến nơi thì hàng xóm cho biết Giáo sư đã chuyển nhà đi nơi khác. Câu chuyện của bà cụ bán nước ở đầu ngõ làm tôi thực sự cảm động, còn GS Tiến thì rưng rưng nước mắt: “Tôi ở cùng ngõ với ông cụ Chuyên đã mấy chục năm nay, hồi trước ông hay đi dạo và ngồi uống nước ở quán tôi. Nghe bảo ông là thầy giáo của nhiều người nổi tiếng. Chủ tịch nước, rồi các ông Bộ trưởng đã từng đến thăm và chúc tết ông ấy. Không biết chuyện đó ra sao nhưng thấy cuộc sống của ông cơ hàn lắm. Trông ông giống như một người hành khất, thường mang cái túi vải đi thất thểu ngoài đường. Bọn trẻ nhiều khi thấy ông còn chạy theo để trêu đùa…”
Không lâu sau đó, GS Dương Đức Tiến gọi điện thoại thông báo đã liên hệ và có được địa chỉ mới của GS Vũ Văn Chuyên. Ngay lập tức, chúng tôi cùng với GS Tiến đến thăm GS Vũ Văn Chuyên tại P1007 nhà B7 Phạm Ngọc Thạch. Ở tuổi 87, ông không còn khỏe nữa, lại nặng tai, không còn nghe được người khác nói. Nhưng bù lại, mắt ông rất sáng. Chúng tôi trò chuyện với ông bằng cách ghi ra giấy các câu hỏi rồi đưa cho ông đọc. Không cần đến kính, đọc xong ông trả lời một cách rành mạch. Ông cho biết trước đây, các bản thảo nghiên cứu thực vật học của ông được bó lại thành từng bó, để dưới gầm giường ở 27 Nhà Chung. Trước khi chuyển nhà, ông đã gọi cho cán bộ Bộ môn Thực vật học của Trường Đại học Dược Hà Nội, nơi ông có 40 năm công tác (1955-1995) đến chuyển về làm tư liệu khoa học. Các tài liệu cá nhân ông còn lưu giữ được nhưng đang ở đâu đó trong đống tài liệu lộn xộn mới chuyển về.
Đầu năm 2009, chúng tôi trở lại thăm GS Vũ Văn Chuyên, sức khỏe của ông đã giảm đi rõ rệt. Chỉ ngồi mấy phút ông lại phải vào giường nằm nghỉ. Những lần tiếp sau, mỗi lần gặp là một lần thấy ông yếu hơn. Rồi ông cũng không thể gượng dậy ngồi tiếp chúng tôi được nữa. Vào, ra viện liên tục, mọi sinh hoạt của ông đều do một tay cô con gái chăm sóc.
Sau gần hai năm kiên trì và được sự giúp đỡ nhiệt tình của cô Vũ Hồng Chi, con gái của Giáo sư, Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã có trong tay bộ sưu tập tư liệu với hơn 200 đầu tài liệu hiện vật liên quan đến cuộc đời của GS Vũ Văn Chuyên. Đó là:
+ Các giấy tờ cá nhân của GS Vũ Văn Chuyên từ những năm 1932 như: Bằng tốt nghiệp Tiểu học, chứng chỉ thực vật học, hóa học đại cương, động vật học… , thẻ học sinh trường Hồng Bàng năm 1932, học bạ tại trường Albert Sarraut từ 1934-1938, giấy chứng minh nhân dân năm 1947, giấy chứng minh nhân dân năm 1958…, giấy chứng nhận về rèn luyện sức khỏe (1955), giấy chứng nhận tốt nghiệp bổ túc Nga văn (1963)… và các bản đăng ký danh hiệu, bằng khen.
+ Các bản thảo bài viết, bản thảo sách, bài báo bằng tiếng nước ngoài
+ Các giấy tờ, công văn, điện tín, quyết định liên quan đến các hoạt động của GS Vũ Văn Chuyên như: Quyết định bổ nhiệm các giáo sư giảng dạy ở Trường Cao đẳng Khoa học Hà Nội năm 1945, quyết định cử Vũ Văn Chuyên làm thí nghiệm viên Trường Cao đẳng Khoa học Hà Nội năm 1945, quyết định bổ nhiệm Vũ Văn Chuyên làm giảng viên Trường Đại học Y-Dược Hà Nội năm 1955…
+ Sổ tay, vở ghi chép học tập tiếng Anh, tiếng Pháp từ năm 1934-1936.
+ Các bức chân dung ký họa GS Vũ Văn Chuyên do các họa sĩ vẽ tặng ông làm kỷ niệm.
+ Các tài liệu về cuộc đời GS Vũ Văn Chuyên do ông tự viết ra để cung cấp cho nhóm biên tập cuốn sách dự định viết về ông, bao gồm các bản lý lịch khoa học, tiểu sử cuộc đời, các ghi chép về những kỷ niệm trong cuộc đời ông qua các giai đoạn lịch sử khác nhau.
Không có điều kiện phỏng vấn và nghiên cứu kỹ về những vấn đề tâm đắc cũng như những dự định khoa học còn dang dở của ông do sức khỏe của ông hạn chế, nên bộ sưu tập tư liệu cá nhân này sẽ là một nguồn dữ liệu quan trọng để bước đầu Trung tâm có thể tìm hiểu, nghiên cứu về cuộc đời và sự nghiệp của ông. Trung tâm trân trọng cảm ơn sự tín nhiệm của Giáo sư và gia đình, đặc biệt cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của GS Dương Đức Tiến. Trung tâm cũng bày tỏ sự mong muốn tiếp nhận bất cứ tài liệu nào nào khác liên quan đến GS Vũ Văn Chuyên mà các học trò, đồng nghiệp, bạn bè ông đang lưu giữ.
Bùi Minh Hào