Năm 1973, sau khi tốt nghiệp khoa Ngữ văn, trường ĐH Tổng hợp Hà Nội (nay là khoa Văn học, trường ĐH Khoa học xã hội và nhân văn – ĐH Quốc gia Hà Nội), Nguyễn Xuân Kính được phân công công tác tại tổ Văn học dân gian (nay là phòng Văn học dân gian), Viện Văn học. Mặc dù rất chuyên tâm nghiên cứu nhưng ông luôn khao khát được đứng trên bục giảng. Ông chia sẻ: "Trong mắt tôi hình ảnh người thầy rất đẹp. Ở trường Tổng hợp, tôi được tiếp xúc với nhiều thầy như GS Đinh Gia Khánh, GS Đỗ Đức Hiểu, PGS Chu Xuân Diên… qua những bài giảng của họ đã khơi dậy trong tôi tình yêu khoa học, tình yêu với nghề giáo và tôi ước mơ được trở thành thầy giáo như họ". Năm 1990, ông đã thực hiện được mong muốn của mình, trở thành giảng viên kiêm nhiệm tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Sau này, ông còn tham gia giảng dạy tại Viện Nghiên cứu văn hóa, Học viện Khoa học xã hội.
Đến nay, GS.TS Nguyễn Xuân Kính đã hướng dẫn và đồng hướng dẫn 30 nghiên cứu sinh thực hiện và bảo vệ thành công luận án tiến sĩ thuộc các chuyên ngành Văn học dân gian, Dân tộc học, Văn học Việt Nam và Văn hóa học. Bên cạnh nghiên cứu, ông vẫn miệt mài với công việc của một người thầy.