Sinh ra và lớn lên trong gia đình không có truyền thống nghệ thuật, nhưng Nguyễn Trọng Bằng có đam mê với âm nhạc từ nhỏ. Năm 1956, ông may mắn là một trong ba người được cử đi đào tạo chuyên ngành Chỉ huy giao hưởng tại Nhạc viện Tchaikovsky. Năm 1963, ông trở thành người Việt Nam đầu tiên tốt nghiệp Nhạc viện Tchaikovsky với tấm bằng đỏ. Trở về Việt Nam, ông là giảng viên trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam) và từng đảm nhiệm nhiều vị trí quản lý như: Phó giám đốc Nhạc viện Hà Nội (1978-1984) và Giám đốc (1984-1996); Tổng thư ký (2000-2005) và Chủ tịch Hội đồng nghệ thuật của Hội Nhạc sĩ Việt Nam (2000-2010).
Chân dung GS Nguyễn Trọng Bằng
Không chỉ là một giảng viên, một nhạc trưởng, ông còn là nhạc sĩ với nhiều tác phẩm nổi tiếng: Người về đem tới niềm vui, Hợp xướng và Dàn nhạc giao hưởng Trường ca Tây Bắc – Điện Biên Phủ, Chào thiên niên kỷ mới, Bão nổi lên rồi… Nhờ những đóng góp cho nghệ thuật nước nhà, GS Nguyễn Trọng Bằng đã được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng ba và danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân. Năm 2017, ông được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học – nghệ thuật.
Nguyễn Hằng