GS. TS. AHLĐ Nguyễn Anh Trí: Cháy bỏng khát khao cống hiến

Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam (TTDS): Thưa Giáo sư, xin Giáo sư cho biết cảm xúc của ông lúc này?

GS.TS Nguyễn Anh Trí: Thưa các bạn, có thể nói, rất nhiều cung bậc cảm xúc đến với tôi lúc này.

Cảm xúc đầu tiên đến với tôi là cảm giác buồn. Buồn vì  tôi sẽ phải xa tập thể cán bộ nhân viên của Viện Huyết học – Truyền máu trung ương đầy tình yêu thương, gắn bó. Đó là một tập thể mà tôi đã gắn bó, dày công xây dựng nguồn nhân lực, từ những ngày đầu chỉ có 86 người được tách từ Bệnh viện Bạch Mai, đến nay đã là 922 người, gồm đội ngũ cán bộ chủ chốt, các bác sĩ, y tá, điều dưỡng, nhân viên. Có thể khẳng định tập thể Viện Huyết học – Truyền máu trung ương là một tập thể đoàn kết thống nhất và ở nơi này tôi đã trải qua rất nhiều kỷ niệm sâu sắc, rất đáng nhớ để vượt qua tất cả khó khăn, gian khổ, để đạt được thành tích ngày hôm nay, mà thành tích đáng tự hào nhất là Viện được khẳng định là cơ sở điều trị hàng đầu của Việt Nam về huyết học, truyền máu. Vì vậy, xa tập thể đó tôi rất buồn. 

Những kỷ niệm tại những buổi giao ban, chào cờ, những ngày hội lớn như Lễ Hội Xuân hồng, Hành trình đỏ, hay những kỷ niệm rất giản dị ở nhà ăn, ở hội trường…, tất cả tôi không thể quên; Tôi nhớ mãi những chuyến đi cùng anh em, đồng đội trong Viện đi đến mọi miền đất nước. Dấu chân của chúng tôi cũng đặt đến những vùng sâu  xa, từ  núi cao xuống đồng bằng, ra đến biển đảo của Tổ quốc, để làm nên một phong trào có ý nghĩa hết sức to lớn đó là vận động hiến máu nhân đạo cũng như xây dựng hệ thống huyết học truyền máu của nước ta hơn một thập kỷ qua. Làm sao tôi có thể không buồn khi rời xa nơi ấy? 

Cảm xúc thứ hai, có phần hơi trái ngược một chút, nhưng lại rất logic, đó là tôi cảm thấy hài lòng về tất cả những gì mình làm được trong thời gian giữ vai trò Viện trưởng Viện Huyết học – Truyền máu trung ương. Tôi được bổ nhiệm chức vụ Viện trưởng từ tháng 5-2003 và chính thức thôi trách nhiệm quản lý ngày 1-10-2017, như vậy là 14 năm 5 tháng. Suốt chặng đường đó, điều làm tôi hài lòng nhất là công tác tổ chức cán bộ. Viện Huyết học – Truyền máu trung ương từ vị trí “viện trong bệnh viện”, ngang cấp khoa và nằm trong khuôn viên của Bệnh viện Bạch Mai, khi tách ra trực thuộc Bộ Y tế và có trụ sở mới ở phường Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội, đến nay Viện đã có đội ngũ 922 cán bộ chính thức, đó là sự tiến bộ vượt bậc.  Điều tôi tâm đắc nhất và cũng là hài lòng nhất chính là một đội ngũ cán bộ quản lý được bổ nhiệm không có sai lầm, không có sai sót. Tập thể Đảng ủy, lãnh đạo Viện chúng tôi cùng đồng cam cộng khổ, đồng lòng thống nhất. Tôi rất hài lòng, tin tưởng vào đội ngũ kế cận tuyệt vời, đứng đầu là TS Bạch Quốc Khánh vừa được bổ nhiệm làm Viện trưởng Viện Huyết học – Truyền máu trung ương kể từ ngày 1-10-2017.

Điều thứ hai làm tôi hài lòng, đó là chúng tôi rất thành công trong công tác tài chính kế toán. Bên cạnh việc bổ nhiệm được cán bộ tốt, có năng lực, có trách nhiệm, từ các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị do Nhà nước cấp, chúng tôi đã tạo ra một khoản kinh phí lớn. Tôi lấy con số cụ thể, năm 2003 tổng doanh thu của Viện là 81 tỷ, nhưng năm 2016 tổng thu của Viện là 1.400 tỷ và năm nay tôi ước tính sẽ đạt được 1.600 tỷ. Như vậy, chúng ta thấy một con số tăng trưởng vượt bậc, trong đó bao gồm cả những nguồn vận động kinh phí từ nhiều hoạt động xã hội.  Hàng năm, chúng tôi đã vận động được một khoản kinh phí cho hoạt động nghiên cứu khoa học, ít thì 7-8 tỷ, nhiều thì hàng chục tỷ và hàng chục tỷ cho các hoạt động từ thiện để giúp đỡ cho bệnh nhân nghèo, bệnh nhân có hoàn cảnh khó khăn nằm bệnh viện điều trị lâu dài. Phải kể đến một khoản kinh phí lớn chúng tôi vận động được từ các tổ chức quốc tế để hỗ trợ cử cán bộ đi học hoặc thuốc men cho bệnh nhân, năm nào ít nhất cũng 90 tỷ, có năm đạt 230 tỷ. Một điều nữa tôi hài lòng trong công tác tài chính kế toán là đảm bảo đời sống cán bộ nhân viên ngày càng tốt hơn với chế độ tài chính minh bạch, đồng tiền có được do công sức lao động chính đáng và chúng tôi thụ hưởng đồng tiền đó một cách rất thoải mái, hài lòng. Hơn 14 năm làm Viện trưởng, tôi chưa gặp thắc mắc, trở ngại của nhân viên hay thanh tra kiểm tra về tài chính.

Một điều nữa cũng làm tôi rất hài lòng, đó là những hoạt động nghiên cứu khoa học tại Viện Huyết học – Truyền máu trung ương, có thể nói là sự bùng nổ một lượng đề tài nghiên cứu được hoàn thành, ở mức cao trong toàn ngành. Trong đó, đặc biệt có các đề tài rất mới, rất khó, tầm ảnh hưởng của nó mang tính quốc gia, thậm chí có tiếng vang ra quốc tế. Tôi xin nhắc lại, tôi rất hài lòng về đội ngũ cán bộ của Viện, có những cán bộ rất trẻ nhưng lại nắm chắc về chuyên môn. Đó là kết quả của công tác đào tạo cán bộ, điều tôi hài lòng hơn nữa là chúng tôi không chỉ đào tạo cán bộ cho Viện mà còn đào tạo cho đội ngũ cán bộ chuyên ngành chung cho cả nước. Nhờ có nguồn nhân lực như vậy, hoạt động nghiên cứu khoa học của Viện đã gặt hái nhiều thành tựu, có thể nói đội ngũ huyết học truyền máu hoàn toàn vững vàng trên trận địa đầy khó khăn thử thách này. Đặc biệt, Viện là đơn vị đầu tiên đã phát hiện ra một loại đột biến gen, phát hiện ra điểm mới của bệnh Hemophilia khác với lý thuyết tồn tại trước đó. Ví dụ, trước kia người ta cho rằng bệnh Hemophilia chỉ xảy ra ở nam, nhưng khi theo dõi  một phả hệ thì chúng tôi thấy bệnh đó đã xảy ra cả ở nữ giới. Việc đó, làm thay đổi cả lý thuyết và được làm rõ nét hơn. Sắp tới đây, chúng tôi sẽ công bố một bản đồ dịch tễ gen bệnh Thalassemia và rất nhiều nghiên cứu khác.  

Tôi cũng rất hài lòng về công tác hội nhập hợp tác quốc tế của Viện. Vốn là Viện có mối quan hệ hợp tác quốc tế rất tốt của Bộ Y tế, nhưng công tác này thật sự bùng nổ trong 10 năm trở lại đây. Viện chúng tôi đã hợp tác đơn phương với các tổ chức quốc tế ở nhiều nước như Thái Lan, Trung Quốc, Nhật Bản, Pháp… về nhiều lĩnh vực. Đây là thuận lợi lớn, khi đội ngũ cán bộ đã được đào tạo ở nước ngoài, có thể giao dịch hàng ngày từng ca bệnh với các chuyên gia quốc tế để quyết định hướng điều trị. Viện Huyết học – Truyền máu trung ương còn tăng cường hợp tác thông qua những bài nghiên cứu được đăng tải trên các tạp chí quốc tế. 

Tôi hài lòng với cơ sở vật chất của Viện có được hôm nay. Khi Viện nằm trong Bệnh viện Bạch Mai với diện tích sử dụng chỉ có khoảng 4000m² cho tới bây giờ chúng tôi đã có cơ ngơi tuy diện tích không rộng nhưng được bố trí rất khoa học, ngăn nắp, đẹp đẽ, trật tự và tất cả hoạt động của Viện đều có thể tổ chức ngay trong Viện, từ hoạt động chuyên môn đến hoạt động xã hội, hoạt động riêng có của Viện như vận động hiến máu. Trước đây, khi Viện trực thuộc Bệnh viện Bạch Mai có khoảng 200 giường bệnh thì đến nay có khoảng 1200 giường bệnh, tuyệt đại đa số bệnh nhân đều tin tưởng khi đến khám và điều trị tại Viện Huyết học – Truyền máu trung ương. 

Một dấu ấn của Viện Huyết học – Truyền máu trung ương, đó là việc chúng tôi khởi xướng và tích cực đi đầu trong hoạt động hiến máu nhân đạo trong chặng đường hàng thập kỷ qua với rất nhiều sự kiện lớn không chỉ mang tầm cỡ quốc gia mà tiếng vang còn ra quốc tế như Lễ hội Xuân hồng, Hành trình đỏ. Các hoạt động ấy đã thu hút hàng triệu người tham gia mỗi năm. Năm 2003, Viện chúng tôi tiếp nhận trên 30.000 đơn vị máu đến năm 2016 đã tiếp nhận 290.000 đơn vị máu, năm nay dự kiến sẽ tiếp nhận 310.000 -320.000 đơn vị máu. Con số đó hết sức to lớn vì nhờ thế có thể cứu được hàng nghìn sinh mạng. Trước đây Viện Huyết học – Truyền máu trung ương chỉ chuẩn bị máu phục vụ cho Viện cũng rất khó khăn thì nay Viện chúng tôi không chỉ cung cấp máu cho Viện mình mà còn cung cấp máu đến tận nơi cho các bệnh viện khác bằng phương pháp sàng lọc hiện đại nhất. Tất cả những thành tựu đó làm tôi rất hài lòng và tôi mãn nguyện với những gì mình đóng góp.