Kính thưa quý vị đại biểu!
Thưa thầy Lê Quang Long
Khoa Sinh học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội được thành lập năm 1951 tại Nam Ninh, Trung Quốc. Khi mới thành lập với tên gọi là Khoa Vạn vật học, chỉ có 3 giảng viên. Trải qua hơn 36 năm xây dựng và trưởng thành, thế hệ học trò thì có tới hàng trăm giảng viên, hàng ngàn tiến sĩ, thạc sĩ và cử nhân hiện đang công tác trên khắp mọi miền của Tổ Quốc, nhưng thế hệ các thầy đầu tiên – những người đầu tiên đặt nền móng xây dựng nên Khoa Sinh học của trường Đại học Sư phạm Hà Nội thì chỉ còn duy nhất một người thầy – người thầy đầu tiên là GS.TS Lê Quang Long. Các thế hệ giảng viên, giáo viên và sinh viên khoa Sinh học chúng tôi – ai ai cũng tự hào được là học sinh của thầy và cũng rất tự hào cho đến tận ngày hôm nay chúng tôi vẫn có thầy và thỉnh thoảng vẫn được đón thầy vào khoa để giảng bài.
PGS.TS Mai Sỹ Tuấn
Với đất nước Việt Nam chúng ta, GS.TS Lê Quang Long là người thầy tiêu biểu trong thế hệ giáo viên đầu tiên ở các cấp trung học dưới chế độ mới. Những cựu học sinh của thầy Lê Quang Long tại các trường trung học sau này đều trở thành những nhà hoạt động chính trị, xã hội, quân sự và khoa học, nhà giáo dục thành đạt. Với đào tạo đại học, Thầy cũng là thế hệ giảng viên đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – đào tạo nên thế hệ các nhà Sinh học Việt Nam đầu tiên. Nhiều sinh viên của thầy đã trở thành những nhà khoa học Sinh học đầu ngành, công tác tại những trung tâm khoa học lớn của đất nước như Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Sư phạm Hà Nội, Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam…
Là một nhà giáo xuất thân từ chế độ phong kiến nhưng lại tuyệt đối trung thành với Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa. Trong quá trình công tác của mình, Thầy đã được nhận nhiều giấy khen, bằng khen, huy chương, huân chương của Nhà nước, của ngành Giáo dục và nghiên cứu khoa học nhưng lớn hơn cả vẫn là sự cảm phục, ngưỡng mộ của đông đảo mọi người.
Trong thời gian công tác tại Khoa Sinh học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội, GS.TS Lê Quang Long đã chủ trì nhiều đề tài khoa học, từ khi đất nước còn trong chiến tranh và cho tới sau này. Như những công trình nghiên cứu về cá, các đề tài nghiên cứu phục vụ Quốc phòng (trong chiến tranh gọi là đề tài tuyệt mật). Thầy đã viết hơn 100 đầu sách, trong đó có hơn 50 đầu sách được thực hiện ngay sau khi nghỉ hưu. Thầy đã tích cực biên soạn nhiều giáo trình phục vụ cho đào tạo và nghiên cứu khoa học, sách tham khảo phục vụ giáo dục phổ thông được giáo viên trong cả nước sử dụng rộng rãi và được đánh giá tốt. Bên cạnh đó, GS.TS Lê Quang Long còn có rất nhiều công trình khoa học đăng trên các tạp chí khoa học trong nước và ngoài nước.
Cá nhân tôi là học trò được thầy dạy dỗ trực tiếp, vô cùng ấn tượng với cuốn sách đầu tiên mà tôi đã học được từ thầy: Hóa điện phản xạ và trí nhớ. Tôi không rõ đấy là giáo trình khoa học hay là tác phẩm nghệ thuật, bởi tính hấp dẫn, cách giải thích đơn giản nhưng rất sâu sắc làm cho sinh viên chúng tôi thấy nội dung khó học nhất là về môn thần kinh học lại trở thành nội dung học hấp dẫn nhất, dễ học và dễ nhớ nhất. Có lẽ một phần cũng vì tài năng dạy học của thầy, thầy giảng thì thú vị đến nỗi chúng tôi chỉ biết nghe, nghe đến say mê mà quên cả ghi chép bài. Tôi học thầy cũng đã 41 năm rồi (vào những năm 1972 – 1973), thế mà đến giờ vẫn còn nhớ những ví dụ thầy dạy: Tại sao ion K lại đi qua màng tế bào dễ hơn ion Na – bởi thầy dạy tôi, giống như hai người, một béo, một gầy tranh nhau đi qua một cái cửa hẹp. Anh gầy bé – nhẹ nhàng có ưu thế, còn anh to béo tranh mãi mà vẫn bị mắc lại. Và cứ những ví dụ như vậy, chúng tôi mới hiểu nguyên lý của dẫn truyền xung thần kinh là thế nào.
Do vậy, với chúng tôi đã 30 – 40 năm đi dạy học, cho dù bây giờ người ta nói nhiều tới đổi mới phương pháp dạy học thì cách dạy của thầy và dạy được như thầy vẫn là điều mơ ước.
Hôm nay nhân dịp “Lễ tiếp nhận Bộ sưu tập hiện vật của GS.TS Lê Quang Long”, thay mặt Khoa Sinh học, trường Đại học Sư phạm Hà Nội và cũng thay mặt các thế hệ học trò của thầy xin kính chúc thầy luôn mạnh khỏe, trường thọ và tiếp tục viết thêm được nhiều sách cho các thế hệ học sinh.
Trân trọng cảm ơn Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã đánh giá rất đúng giá trị đích thực và rất có ý nghĩa của các di sản của GS.TS Lê Quang Long dành cho giáo dục Việt Nam.
Xin trân trọng cảm ơn!
PGS.TS Mai Sỹ Tuấn
Trưởng khoa Sinh học – trường Đại học Sư phạm Hà Nội