Mối lương duyên đối với ngành Y
Sinh ra và lớn lên trên vùng đất cố đô Hoa Lư nay thuộc thôn Kính Chúc, xã Gia Phú, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Thuở nhỏ, GS.TSKH, Bác sĩ Nguyễn Năng An theo học ở trường tiểu học Carreau. Năm 1943, ông vào học trường Thành Chung (Nam Định). 14 tuổi Nguyễn Năng An đã hăng hái tham gia đội thiếu niên tiền phong và cùng quần chúng nhân dân đi giành chính quyền ngày 21/8 ở Nam Định. Với nhiệt huyết của tuổi trẻ cùng lòng yêu nước nồng nàn đã thúc giục ông đi theo kháng chiến, vững tin với con đường mà Đảng và Bác Hồ đã chọn. Bởi vậy mà khi đang là học sinh trường cấp III Nguyễn Thượng Hiền, ông đã được bầu làm Phó Bí thư Đoàn thanh niên cứu quốc của trường. Đến năm 1949, ông vinh dự được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.
Tốt nghiệp trung học, ông được tổ chức cử về làm Chánh văn phòng Huyện uỷ Thọ Xuân – Thanh Hóa. Đến tháng 5/1952, ông lại được tổ chức điều đi học Đại học Y kháng chiến. Và từ đây, nhờ vào thành tích học tập tốt của mình, ông đã được tổ chức cử sang Liên Xô học tại trường Đại học Y khoa số 2 Mátxcơva. Có thể nói đây là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời ông, bởi nhờ đó mà sau này ông đã trở thành một chuyên gia đầu ngành về Hen, dị ứng miễn dịch lâm sàng của Việt Nam.
.jpg)
Ngày ấy, khi theo học tại Mátxcơva ông đã phải vượt qua rất nhiều khó khăn có tên và cả không tên, để rồi bằng sự cần mẫn, sự chịu khó, lòng ham học hỏi của mình, ông đã làm nên bảng thành tích với kết quả học tập rất đáng nể. Không những học vào hàng xuất sắc, ông còn tự biên soạn một cuốn từ điển Nga – Việt đầu tiên chuyển tải được tới 24 ngàn từ và được xuất bản vào năm 1959.
Người khai mở chuyên ngành Hen, dị ứng miễn dịch lâm sàng Việt Nam
Thấy được tinh thần tự học và năng lực của ông, các giáo sư nước bạn đã gợi ý cho ông nên đi theo chuyên ngành hen, dị ứng; đồng thời thấy được tầm quan trọng của việc tìm ra phương pháp mới trong điều trị Hen. Kể từ đó, Nguyễn Năng An đã tập trung toàn lực vào nghiên cứu các bệnh hen và dị ứng. Bao nhiêu công sức, trí tuệ và lòng kiên trì cho các thử nghiệm cuối cùng ông đã tìm ra và cho công bố bài nghiên cứu “Bàn về cơ chế dị ứng cơ trơn” đăng ở văn kiện Hội nghị khoa học toàn Liên Xô tổ chức tại Sverdlov vào năm 1960. Rồi sau đó, ông liên tục công bố hàng loạt các bài nghiên cứu: “Về các quá trình tiết Cholin trong cơ chế dị ứng cơ trơn”; “Bàn về cơ chế của phản ứng nghịch đảo với Atropin sau đợt co dị ứng”; “Bàn về cơ chế phản ứng nghịch đảo của cơ trơn và khả năng sử dụng để chẩn đoán” … đăng ở các tạp chí và tuyển tập có uy tín trong ngành Y của Liên Xô.
Năm 1960, Nguyễn Năng An tốt nghiệp loại ưu, đồng thời ông đã hoàn thành luận án Phó Tiến sĩ, sau đó được đặc cách làm thẳng Tiến sĩ khoa học. Ngày 13 tháng 01 năm 1964, Nguyễn Năng An đã bảo vệ xuất sắc luận án Tiến sĩ Y khoa trước một hội đồng 51 giáo sư, viện sỹ của nước bạn và Ông trở thành Tiến sĩ khoa học Y học đầu tiên của nước ta được đào tạo ở Liên Xô.
Về nước trong lúc đất nước đang ngập chìm trong khói lửa chiến tranh, giáo sư Nguyễn Năng An đã xung phong đi phục vụ chiến trường, ông cùng đoàn cán bộ Đại học Y xây dựng tuyến cấp cứu hồi sức dã chiến ở vùng đất lửa Quảng Bình, sau đó lại trở ra Hà Nội và cùng với Đại học Y sơ tán lên Bắc Thái. Thời kỳ này, bên cạnh việc tích cực giảng dạy và nghiên cứu, ông còn công bố nhiều công trình nghiên cứu có tính ứng dụng cao. Cùng với đồng nghiệp, GS Nguyễn Năng An đã tìm ra hàng loạt cây thuốc chữa dị ứng như Kim ngân hoa, Ké đầu ngựa, Đơn tướng quân, …Sau đó ông còn nghiên cứu khả năng chống dị ứng của nọc ong và các sản phẩm khác của ong kết hợp châm cứu chữa bệnh. Lần lượt những bài viết của ông như: “ Nghiên cứu tác dụng chống dị ứng của Kim ngân”; “Mấy kết quả bước đầu nghiên cứu thực nghiệm khả năng chống dị ứng của nọc ong”; “Nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng của vị Kim ngân”; “Một số bệnh chữa bằng sản phẩm ong”… được đăng trên các tạp chí Y học Việt Nam, Dược học, Đông y… đã cung cấp cho nhân dân khá nhiều kiến thức phòng chống bệnh tật bằng những cây có ở quanh ta.
Năm 1980, khi đứng trên cương vị Chủ nhiệm khoa Dị ứng và miễn dịch lâm sàng Bệnh viện Bạch Mai, ông đã dày công nghiên cứu và đưa ra vài chục phác đồ điều trị cứu hàng ngàn bệnh nhân. Những phác đồ này đến nay các bệnh viện, trung tâm y tế vẫn sử dụng. Ngay sau đó, ông được cử giữ chức Phó Hiệu trưởng, rồi quyền Hiệu trưởng. Chức danh Giáo sư Y học chính là sự ghi nhận của Nhà nước về tài năng và tâm sức của ông trong suốt thời gian qua. Cũng trong năm đó, được sự tín nhiệm của lãnh đạo ông được bổ nhiệm làm Hiệu trưởng Đại học Y khoa Hà Nội rồi được bầu làm phó Chủ tịch UBMT Tổ Quốc Hà Nội(1993-2009). Đứng trên cương vị lãnh đạo nhưng ông vẫn tham gia giảng dạy và đào tạo nhiều khoá sinh viên Y khoa, hướng dẫn nhiều luận án thạc sĩ, tiến sĩ khoa học.
Xây nền móng, Tạo nền tảng phát triển của LHH
Nhớ lại khoảng thời gian của những năm 80, khi ông đang là Phó Chủ tịch Hội đồng KH&KT Trung ương, được sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của các đồng chí Trần Duy Hưng – Chủ tịch UBND Thành phố, đồng chí Trần Vĩ – Phó Chủ tịch Thành phố đã trực tiếp giao cho ông nhiệm vụ triệu tập Hội nghị lần thứ I vào tháng 6 năm 1982, trên cơ sở đó làm tiền đề để tiến hành Đại hội Liên hiệp hội lần thứ I và ngày 9/12/1982 là ngày Liên hiệp hội chính thức được thành lập. Đây là Hội KH&KT địa phương được thành lập sớm nhất trong cả nước theo tinh thần Nghị quyết 37 của Bộ Chính trị khóa IV và Nghị quyết 18 của Ban Thường vụ Thành ủy khóa VIII. Liên hiệp hội trở thành mái nhà chung, là nơi hội tụ trí thức Thủ đô, giàu lòng yêu nước và rất tâm huyết với sự nghiệp sáng tạo xây dựng, phát triển Thủ đô và đất nước.
Từ năm 1990 đến tháng 6 năm 2010, Giáo sư Nguyễn Năng An là Uỷ viên đoàn Chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam, trực tiếp làm Chủ tịch Liên hiệp các hội KH&KT Hà Nội (Liên hiệp hội Hà Nội). Ông là một trong những người đầu tiên xây dựng Liên hiệp hội Hà Nội và là vị chủ tịch Liên hiệp hội để lại nhiều dấu ấn trong suốt các nhiệm kỳ công tác của mình.
Với công lao cống hiến của ông, Ông được Đảng, Nhà nước, Liên hiệp hội KH&KT Việt Nam tặng thưởng nhiều Bằng khen, kỷ niệm Chương. Được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Ba, Huân chương Lao động hạng Nhì. Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng, Huy chương Đại đoàn kết dân tộc và nhiều Huy chương khác.
Còn sức còn cống hiến
Đối với GS Nguyễn Năng An thì khái niệm nghỉ ngơi có vẻ xa lạ, bởi với ông còn sức lực, còn thời gian là còn cống hiến cho xã hội. Mặc dù đã ở tuổi “xưa nay hiếm” ông vẫn đứng ra thành lập Câu lạc bộ phòng chống hen. Câu lạc bộ ra đời nhằm mục đích bồi dưỡng, huấn luyện bệnh nhân, giúp người bệnh có thể trao đổi, cập nhật thông tin, học hỏi kinh nghiệm để có thể chủ động bảo vệ sức khoẻ cho chính mình. Tính cho đến nay, Câu lạc bộ đã có gần 1000 hội viên, mỗi tháng ông chủ trì sinh hoạt 1 lần, đều đặn suốt nhiều năm nay. Qua các buổi sinh hoạt, hội viên đã từng bước biết cách dùng thuốc, tránh được các yếu tố kịch phát, từ đó theo dõi tình trạng sức khoẻ của chính mình thông qua các triệu chứng lâm sàng.
Có thể nói, cuộc đời và sự nghiệp nghiên cứu khoa học của GS Nguyễn Năng An là một tấm gương sáng để thế hệ hệ trẻ học tập và noi theo. Nghị lực, bản lĩnh cùng niềm đam mê khoa học của ông đã vẽ lên chân dung một con người tài trí, một bác sỹ y đức, một nhà khoa học tâm huyết và uy tín.
Nguồn: husta.org.vn/Husta.aspx