Bà Hảo cho biết, trong hơn 100 người học khóa Y 1954-1960 trường Đại học Y Hà Nội chỉ có 3 nữ: Nguyễn Thị Hảo, Lê Thị Ngọc Anh và Nguyễn Thị Minh Tâm. Sinh viên Ngọc Anh và Minh Tâm là cán bộ được cử đi học, chỉ có bà là học sinh nội thành thi vào trường, lại trẻ tuổi nhất nên được gọi là “mì chính cánh” của khóa. Năm 1960, sau khi tốt nghiệp bà được phân công về công tác tại Viện Bảo vệ bà mẹ và trẻ em và làm việc ở đó suốt hơn 30 năm, đến năm 1992 bà nghỉ hưu.
BS Nguyễn Thị Hảo – Nguyên Trưởng khối các khoa, phòng xét nghiệm,
Viện Bảo vệ bà mẹ và trẻ em
Trong buổi làm việc với bác sĩ Nguyễn Thị Hảo, chúng tôi được biết thêm một số thông tin riêng về bà và các thành viên trong khóa và thật may mắn được nghe câu chuyện tình yêu giữa bà và bạn đồng khóa, bác sĩ Trần Quốc Toàn – nguyên là Chuyên viên cao cấp của Vụ Khoa học và kỹ thuật thuộc Bộ Y tế. Hai ông bà học cùng khóa, trở thành đồng nghiệp và bạn đời của nhau. Ông Toàn học chuyên khoa Thần kinh và là người gần gũi và học hỏi được nhiều từ GS Hoàng Đình Cầu (nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế). Gắn bó gần 40 năm với công việc quản lý các trường, các cơ quan nghiên cứu khoa học của Bộ Y tế nên hiểu rất rõ về sự phát triển của Y học nước nhà. Ông nói: “Thật thiếu sót nếu không kể đến hai người bạn của chúng tôi đã hi sinh anh dũng trong cuộc chiến đấu tại chiến trường”.
Ông bà cho biết, năm 1968, ông và một số bác sĩ cùng khoá Y 1954-1960 như bác sĩ Nguyễn Thế Cát, bác sĩ Ngô Đình Tam, bác sĩ Nguyễn Thanh Lâm…tham gia công tác hậu cần tại tuyến lửa Quảng Bình phục vụ cho cuộc kháng chiến chống Mỹ. Về Bác sĩ Ngô Đình Tam, ông Toàn kể, ông Tam sau khi tốt nghiệp chuyên ngành Ngoại khoa được phân công về công tác tại Bệnh viện Quảng Bình. Năm 1969, cuộc chiến đấu diễn ra ác liệt ông Tam là một trong những bác sĩ chính trực tiếp cấp cứu cho các chiến sĩ trong tuyến lửa, ông Tam hi sinh do bị trúng bom khi đang tiến hành mổ cho một chiến sĩ dưới hầm kèo. Cuối những năm 1960, bác sĩ Nguyễn Thanh Lâm tình nguyện “đi B” tham gia phục vụ chiến đấu giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Ông Lâm được phân công về công tác tại Khoa Tai-mũi-họng, Bệnh viện Quảng Ngãi. Năm 1970, địch nhảy dù bao vây khu bệnh viện, bác sĩ Lâm trực tiếp tham gia chiến đấu và hi sinh anh dũng. Bà Hảo nói: Hai người đó là hai người đặc biệt, vừa là bác sĩ, vừa là chiến sĩ và đã hi sinh vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc khi còn rất trẻ. Họ để lại “khoảng trống” đặc biệt trong chúng tôi.
Ông Trần Quốc Toàn (trái) trao đổi với cán bộ Trung tâm
Ngoài hai thành viên đã hi sinh khi làm nhiệm vụ trong cuộc Kháng chiến chống Mỹ cứu nước, một số đồng môn của ông bà cũng đã ra đi vì nhiều lý do khác nhau. Đến nay, sức khỏe các thành viên trong khóa ngày càng yếu. Đó là quy luật của đời người, không ai có thể tránh khỏi. Như GS.TS Ngô Ngọc Liễn – Trưởng ban liên lạc của khóa Y 1954-1960 đã từng xúc động bày tỏ: Mỗi lần có thêm một người ra đi là cuộc họp mặt của khoá lại có thêm một “khoảng trống”…
Nguyễn Thị Loan
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam