Ký ức về một người thầy

Được tiếp xúc với GS Đào Văn Tiến ngay từ những ngày còn là sinh viên Khoa Vạn vật, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, PGS Hà Đình Đức còn nhớ như in hình ảnh người thầy mực thước bên chiếc bảng đen hăng say giảng bài mà thường quên tiếng trống báo hiệu kết thúc giờ học. Khi được giữ lại trường làm việc, giảng viên trẻ Hà Đình Đức may mắn trở thành đồng nghiệp của người thầy mà mình luôn kính trọng, được gần gũi và học hỏi kinh nghiệm chuyên môn trong những chuyến đi thực tế với thầy ở Mường Lay, Mường Lát, Nậm Mạ (Lai Châu), Lang Chánh (Thanh Hóa), Cát Bà (Hải Phòng). Chính trong những chuyến đi thực địa này, ông được học từ thầy mình cách ghi chép, quan sát thực địa một cách tỉ mỉ và nghiêm túc.

PGS Hà Đình Đức nâng niu cuốn Danh từ khoa học của tác giả – thầy Đào Văn Tiến,

xuất bản đầu những năm 1940

Cũng trong buổi làm việc này với cán bộ Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam, PGS Hà Đình Đức bộc bạch: "Cụ Đào Văn Tiến là một trí thức được đào tạo bài bản dưới thời Pháp cả về chuyên môn và tư duy khoa học. Đi theo thầy, tôi học được nhiều từ tính cẩn thận, cách làm việc khoa học, nghiêm túc đặc biệt là phương pháp giảng bài luôn gắn liền với thực tiễn. Trong công việc, thầy là một người rất nghiêm khắc nhưng rất thương yêu học trò, luôn cho họ những lời khuyên chân thành và hữu ích trong học tập, nghiên cứu”.

Phó Giáo sư Hà Đình Đức nhớ lại, không ít lần ông thấy thầy rớt nước mắt khi nghe tiếng một con mang bị thương kêu ở phía sau núi hay con bò bị tóe máu lưng vì phải kéo quá nặng trên đường …

Là người đảm nhiệm giảng dạy chuyên ngành Động vật học nhưng GS Đào Văn Tiến cũng rất quan tâm cả đến các vấn đề về Di truyền học và các vấn đề Xã hội học. Theo Phó Giáo sư Hà Đình Đức, thầy Đào Văn Tiến “là một người có tầm hiểu biết uyên bác, Giáo sư đã thể hiện nhiều trải nghiệm của mình qua bài viết "Sinh học và đạo đức". Đây là bài viết cuối cùng trong sự nghiệp khoa học của Giáo sư Đào Văn Tiến, qua đó thể hiện quan điểm sâu sắc và tầm nhìn, sự uyên bác của cụ trong vấn đề nhân bản vô tính người – vấn đề thời sự được cả nhân loại quan tâm.

Gần nửa thế kỷ được học tập và làm việc với GS Đào Văn Tiến, PGS Hà Đình Đức học được cả về kinh nghiệm chuyên môn và nhân cách cao đẹp của người tri thức trưởng thành sau cách mạng. Với ông, Giáo sư Đào Văn Tiến còn như người cha thứ hai của mình.

Bích Phương