QĐND – Viết phóng sự chân dung về PGS sử học Lê Mậu Hãn là một mơ ước trong nghề cầm bút của tôi, nhưng làm được việc đó ắt hẳn cần có thời gian. Còn trong những ngày đầu xuân năm mới, tôi muốn kể đôi nét về ông, người kiên trì thắp lên những ngọn lửa nhỏ về sự khách quan, trung thực trong các thế hệ học trò.
PGS Lê Mậu Hãn được biết đến như một người viết sử Đảng, Chính phủ và Quốc hội nổi tiếng. Trong giải thưởng sách lần thứ 3, năm 2007, do Hội Xuất bản tổ chức, bộ Lịch sử Chính phủ 3 tập của ông được trao giải vàng sách hay. Đó có thể xem như một điểm nhấn quan trọng trong cuộc đời miệt mài viết sử của ông.
Sinh ra ở Quảng Trị, sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, Lê Mậu Hãn là một trong những học sinh của Quảng Trị tập kết ra Bắc học tập. Tháng 8-1959, ông là một trong số 17 người được bổ sung làm giảng viên Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Sau 30-4-1975, ông được bổ nhiệm làm Chủ nhiệm Khoa Lịch sử và đảm nhiệm đề tài làm sáng tỏ những vấn đề có tính chiến lược trong Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, trong các cương lĩnh chính trị, trong đường lối quân sự, ngoại giao và xây dựng Đảng.
PGS Lê Mậu Hãn trò chuyện với các học sinh giỏi môn sử của tỉnh Tuyên Quang
Từ đó đến nay, hình ảnh người thầy giáo dạy sử Lê Mậu Hãn xuất hiện ở mọi miền đất nước, khi là những đợt đi tìm hiểu, nghiên cứu; khi thì trong các hội thảo quan trọng; có khi là những buổi nói chuyện truyền thống về lịch sử Đảng, lịch sử dân tộc. Ông luôn tâm niệm: “Người viết sử, quan trọng nhất là trung thực, khách quan. Lịch sử Đảng cũng vậy, nếu đề cao nhiệm vụ tuyên truyền, tuyên truyền một chiều, không chú ý phân tích những sai lầm, khuyết điểm của Đảng thì sẽ bị các thế lực thù địch lợi dụng phản kích, làm cho quần chúng mất dần lòng tin ở Đảng, gây nguy hại và từng bước làm suy yếu Đảng. Nói thẳng, nói thật, xưa nay đã có trong nguyên tắc tập trung dân chủ, trong việc tự phê bình và phê bình của Đảng; nguyên tắc đó đã được khẳng định lại một lần nữa trong đường lối đổi mới của Đảng như là một điều kiện để tồn tại và hoàn thành sự nghiệp vĩ đại của mình”.
Trong suốt cuộc đời nghiên cứu về lịch sử, PGS Lê Mậu Hãn vẫn tâm niệm một điều rằng, không bao giờ được ngụy tạo với khoa học, đặc biệt là lịch sử Đảng, Chính phủ, Quốc hội, dù sự thật nhiều khi không vừa lòng tất cả mọi người. Được nhiều địa phương mời viết bài, tham luận về lịch sử tổ chức Đảng địa phương, hay sự kiện lịch sử diễn ra ở địa phương đó-PGS Lê Mậu Hãn vẫn giữ nguyên quan điểm khoa học trong ngòi bút, dù vấn đề nghiên cứu của ông có khi không làm hài lòng các cán bộ địa phương. Ở nhiều hội thảo khoa học nhân các sự kiện lịch sử, khó có thể tìm thấy ở ông giọng văn ngợi ca thuần túy mà tinh thần phản biện mới là “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt. Tuy nhiên, đằng sau những phản biện đanh thép là một tinh thần khách quan sâu sắc, những điều luôn được người nghe, kể cả người nghe bình dân thấy thấu đáo, đồng cảm.
PGS Lê Mậu Hãn luôn nói rằng, điều ông mong muốn nhất là thắp lên một ngọn lửa nhỏ về tình yêu khoa học lịch sử, đó cũng là con đường cơ bản để giáo dục lòng yêu nước và chủ nghĩa nhân văn Việt Nam.
Nguyễn Phương
Nguồn: www.qdnd.vn/qdndsite/vi-vn/61/228941/print/Default.aspx