Bà sinh ra trong một gia đình nhà giáo, ngay từ nhỏ đã tỏ ra thông minh và hiếu học. Sớm giác ngộ rồi trưởng thành trong cách mạng, nên lúc mới 18 tuổi bà đã vinh dự được đứng vào hàng ngũ Đảng Cộng sản Việt Nam.
Phó giáo sư – Tiến sĩ Nguyễn Thị Thế Trâm
Bắt đầu sự nghiệp là một y sĩ, suốt cuộc đời mình, bà đã không ngừng học hỏi, tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện tay nghề, nâng cao trình độ để trở thành bác sĩ, phó giáo sư, Tiến sĩ khoa học.
Năm 1975, miền Nam được giải phóng. TS NTTT được Bộ Y tế bổ nhiệm làm Viện trưởng, cùng 6 cán bộ khác về tiếp quản Viện Pasteur Nha Trang. Môi trường họat động mới lạ, cơ sở vật chất bề bộn, tình hình nhân sự chưa ổn định… Song, bằng nghị lực phi thường và ý chí vượt khó cùng khả năng lãnh đạo năng động, bà đã cùng các đồng nghiệp vượt qua muôn vàn khó khăn và thử thách, đưa Viện Pasteur Nha Trang đi vào họat động có hiệu quả.
Đầu năm 1976, TS NTTT được lệnh của cấp trên yêu cầu ngành Y tế chuyển giao Viện Pasteur Nha Trang cho Bộ Nông nghiệp quản lý. Rõ ràng bất hợp lý bởi Viện Pasteur Nha Trang đảm nhận chức năng của một Viện Vệ sinh dịch tễ, chuyên đi sâu nghiên cứu các mặt dịch tễ học, vi sinh vật học và miễn dịch học…, có mối quan hệ mật thiết với ngành Y hơn là ngành Nông nghiệp. Không chấp nhận quyết định thiếu chính xác này, Viện trưởng NTTT đã kiên nhẫn đến gặp các vị lãnh đạo cao nhất, gõ cửa các cơ quan chức năng có thẩm quyền để phản biện, thuyết phục và thậm chí cả năn nỉ… Cuối cùng, Viện Pasteur Nha Trang được trở về với “chủ cũ” là Bộ Y tế. Thành công này góp phần không nhỏ nâng cao uy tín TS NTTT.
Với gần 25 năm trên cương vị Viện trưởng, PGS – TS NTTT đã lãnh đạo Viện Pasteur Nha Trang hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan đầu não về y tế dự phòng tại các tỉnh thuộc khu vực miền Trung như tổ chức tiêm chủng, vận động vệ sinh phòng bệnh, tiến hành công tác phòng chống dịch, giải quyết những bệnh lý xã hội, dập tắt kịp thời các bệnh dịch như dịch hạch, dịch tả, sốt xuất huyết… Mặt khác, Viện Pasteur Nha Trang cũng là nơi đào tạo cán bộ để triển khai mạng lưới vệ sinh phòng dịch trên địa bàn các tỉnh miền Trung. Để hoàn thành nhiệm vụ đựơc giao, bất cứ lúc nào có dịch, nơi nào có bệnh… từ các xã ven biển heo hút đến các buôn làng miền núi xa xôi… TS NTTT lại cùng cộng sự lên đường, trèo đèo vượt dốc, leo suối băng rừng cùng người dân tham gia phòng bệnh, chống dịch. Đó là lý do dạo đó, người dân các tỉnh miền Trung phong cho bà chức danh “Nữ tướng phòng chống dịch”.
Bên cạnh đó, PGS – TS NTTT còn là một nhà khoa học xuất sắc, cùng cộng sự hoàn thành hơn 60 đề tài nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực vệ sinh dịch tễ và miễn dịch học như Một số đặc điểm dịch tễ học của dịch hạch tại khu vực miền trung, Nghiên cứu biện pháp diệt côn trùng truyền bệnh dịch hạch hiệu quả, an toàn, phù hợp với kinh tế VN v.v… Hơn thế, PGS – TS NTTT còn được đánh giá là nhà lãnh đạo giàu năng lực, đã đưa Viện Pasteur Nha Trang lên ngang tầm quốc tế, với bộ máy họat động hiệu quả trên nhiều lĩnh vực, bộ mặt bên ngòai khang trang to đẹp như hiện nay.
Với những thành tích đạt được, PGS – TS NTTT được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Thầy thuốc Nhân dân và bà được trao Giải thưởng Kovalevskaia. Ngoài ra, bà còn được trao tặng nhiều phần thưởng cao quí như Huân chương Độc lập hạng 3, Huân chương Lao động hạng 2 và hạng 3, Bằng khen Phụ nữ tài năng toàn quốc, Chiến sĩ thi đua toàn quốc v.v…
Từ năm 1992, PGS – TS NTTT và các đồng nghiệp thành lập Hội ái mộ Yersin – nhà bác học đã sáng lập ra Viện Pasteur Nha Trang, bà được bầu làm chủ tịch của Hội. Là một tổ chức phi Chính phủ, không được cấp kinh phí nhưng những năm qua, với kinh phí huy động từ những nhà hảo tâm, Hội đã khám bệnh và cấp thuốc cho 155.000 lượt bệnh nhân nghèo, 12.000 trẻ em nghèo khuyết tật, trợ cấp cho 193 trẻ em nghèo học giỏi, mổ mắt đục thuỷ tinh thể miễn phí cho 2.359 người… với tổng số tiền trên 3 tỷ đồng.
Có một điều riêng tư nhưng cảm động mà ít người biết về PGS – TS NTTT, đó là, để hoàn thành nhiệm vụ, bà phải chấp nhận sự hy sinh lớn lao như suốt nhiều năm liền, bà sống một mình tại khu tập thể của Viện Pasteur Nha Trang, trong khi chồng và hai con ở Hà Nội. Những ngày sum họp của gia đình bà vô cùng ít ỏi. Sự hy sinh thầm lặng của PGS – TS NTTT cũng là một nét đẹp của phụ nữ Việt Nam nói chung và nữ trí thức nói riêng.
Giao Thủy
Nguồn: phunuonline.com.vn/clb-nu-tri-thuc/chan-dung-cong-trinh/nu-tuong-phong-chong-dich/a72209.html