Thưa anh Hoa Cương và các thành viên trong gia đình GS Nguyễn Văn Chiển,
Thưa các nhà khoa học và các bạn kính mến,
Hôm nay Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam long trọng và vui mừng tổ chức lễ tiếp nhận hồ sơ tư liệu, hiện vật của nhà khoa học đầu ngành Địa chất, GS Nguyễn Văn Chiển.
Một số nhà khoa học có mặt ở đây hôm nay lần đầu tiên tham dự một buổi tiếp nhận hồ sơ của nhà khoa học ở Trung tâm chúng tôi. Chính vì thế nhân dịp này tôi muốn chia sẻ một vài suy nghĩ của mình.
Hoạt động tiếp nhận hồ sơ di sản của các nhà khoa học nay đã trở thành một thông lệ ở Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam. Chúng tôi coi đây là một ngày hội của Trung tâm. Mỗi lần tiếp nhận hồ sơ với chúng tôi thực sự là một ngày hội.
Chúng ta nhớ từng buổi lễ tiếp nhận, mỗi buổi lễ đều diễn ra thực sự xúc động.
Đó là lễ tiếp nhận hồ sơ của GS Nguyễn Văn Nhân được tổ chức tại gia đình khi sức khoẻ của vị GS phẫu thuật chỉnh hình nổi tiếng trong và ngoài nước đã quá yếu. Ai cũng nhận thấy gương mặt bừng sáng lên và giọng nói của Giáo sư thực sự xúc động khi những hồ sơ bệnh án, những sưu tập phim chụp về các vết thương chiến tranh ở tứ chi mà Giáo sư vô cùng trân trọng, cần mẫn tích luỹ, lưu giữ suốt cuộc đời, nay được trao cho địa chỉ mà Giáo sư hoàn toàn an tâm, hoàn toàn thanh thản trước ra đi.
Đó là lễ tiếp nhận những khối di sản tư liệu, hiện vật khổng lồ và vô cùng quý giá của các GS Tôn Thất Tùng, Chu Văn Tường, Đặng Văn Chung và nhiều nhà khoa học quá cố khác đã được gia đình trân trọng và tin cậy bàn giao, gửi gắm Trung tâm lưu giữ.
Không thể kể hết tên các nhà khoa học vì 387 nhà khoa học đã được Trung tâm nghiên cứu, tư liệu hoá hồ sơ di sản và các nhà khoa học này hay gia đình họ đã đặt niềm tin qua việc gửi gắm 10 vạn đầu tư liệu, hiện vật vào kho lưu trữ của Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
Tại sao chúng tôi quan niệm, mỗi lễ tiếp nhận di sản của nhà khoa học là một ngày hội của Trung tâm ?
Là ngày hội vì mỗi khi hồ sơ của nhà khoa học được đưa về Trung tâm lưu giữ là chúng ta đã cứu được một phần di sản cho khoa học, cho đất nước, làm giàu thêm văn hoá và lịch sử của dân tộc (bởi chúng tôi biết thực tế là rất nhiều di sản của các nhà khoa học không còn nữa, do bị mối xông, chuột, nhện cắn hay bị bán giấy vụn, thậm chí bị chính nhà khoa khọc đốt đi).
Là ngày hội vì đây chính là thời điểm, cơ hội để các nhà khoa học, những học trò, đồng nghiệp của nhà khoa học hiến tặng tư liệu, hiện vật như trường hợp giáo sư Nguyễn Văn Chiển ngày hôm nay gặp gỡ, chia sẻ những kỷ niệm, hồi ức về lịch sử của lĩnh vực chuyên ngành, về người giáo sư khả kính.
Là ngày hội của Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam chúng ta vì nhà khoa học hay gia đình nhà khoa học và nói rộng hơn là xã hội đã đặt niềm tin vào Trung tâm, gửi gắm niềm tin vào Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
Vẫn biết rằng chúng ta nhận thức sâu sắc việc làm của Trung tâm là một công việc rất nhân văn, thầm lặng, nhưng vô cùng có ích cho lịch sử và văn hoá đất nước. Tuy nhiên để xã hội tin chúng ta không phải dễ; dành được niềm tin của nhà khoa học, của xã hội là vô cùng khó khăn, nhất là trong nền kinh tế thị trường sôi động, trong bối cảnh xã hội đang mất niềm tin như hiện nay, khi cái giả nhiều hơn cái thực.
Cho nên hôm nay thực sự là ngày hội của Trung tâm khi gia đình và người con trai trưởng của Giáo sư Nguyễn Văn Chiển, anh Hoa Cương đã trao cho Trung tâm những những kỷ niệm quý giá nhất với người bố, những di sản phản ảnh cả cuộc đời tâm huyết với khoa học và trách nhiệm cao với đất nước của GS Nguyễn Văn Chiển. Đó là sự tin cậy của gia đình nhưng cũng là biểu hiện niềm tin của xã hội với Trung tâm chúng ta.
Hãy biết trân trọng mỗi sự tin cậy, hãy giữ gìn, nâng niu và nhân rộng sự tin cậy đó.
Đó là cơ sở, là nền tảng của sự phát triển bền vững của Trung tâm.
Đó là bổn phận và trách nhiệm của mỗi chúng ta, của Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam.
Làm được điều đó chính là cách bày tỏ tốt nhất lòng biết ơn của Trung tâm đối với GS Nguyễn Văn Chiển và gia đình giáo sư, tỏ lòng biết ơn đối với tất cả các nhà khoa học lão thành, những học trò, đồng nghiệp của GS Nguyễn Văn Chiển có mặt ở đây hôm nay đã đặt niềm tin vào chúng ta.
Chúng tôi hứa gần 2500 đầu mục tư liệu, hiện vật phản ánh lịch sử cuộc đời của GS Nguyễn Văn Chiển cùng 10 vạn di sản của các nhà khoa học khác đang lưu giữ tại Trung tâm sẽ được giữ gìn tốt nhất và phát huy giá trị cao nhất.
Xin chân thành cảm ơn.
PGS.TS Nguyễn Văn Huy