Tiến sĩ Luyện kim “mê” Truyện Kiều

Cơ duyên đưa ông đến với ngành Luyện kim bắt đầu từ năm 1953 khi ông là một trong số sinh viên được cử sang học tập tại Học viện Gang thép Bắc Kinh (Trung Quốc). Sau khi tốt nghiệp, ông công tác tại trường Đại học Bách khoa Hà Nội (1957-1967); Ủy ban Khoa học và kỹ thuật nhà nước[1] (1967-1984) và Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam (1987-1994). Ông đã biên soạn nhiều sách chuyên ngành như: Kỹ thuật đúc (Nxb Khoa học và Kỹ thuật, 1960), Từ điển Anh – Việt Luyện kim (Nxb Khoa học và Kỹ thuật, 1978), Kỹ thuật đúc (Nxb Khoa học và Kỹ thuật, 1991)…. Những lúc rảnh rỗi, ông thường dành thời gian đọc và nghiên cứu truyện Kiều, như một cách thư giãn sau quá trình lao động khoa học căng thẳng. Cứ thế, những vần thơ lục bát đã hấp dẫn, cuốn hút ông rồi việc đọc Truyện Kiều trở thành thói quen không thể bỏ. Sau khi nghỉ hưu (1994), ông quyết định tập trung thời gian để thỏa niềm yêu thích nghiên cứu Truyện Kiều. Tiến sĩ Phan Tử Phùng cho biết, tình cảm của ông với “thân phận nàng Kiều” được định hình từ rất sớm. Khi còn theo học trường Thiếu sinh quân ở Thanh Hóa (1949-1953), ông luôn hào hứng mỗi lần trường tổ chức các buổi thảo luận về Truyện Kiều[2] của Nguyễn Du. Các buổi trao đổi về số phận, tính cách của nhân vật Vương Thúy Kiều luôn sôi nổi hơn cả. Trong khi Thiếu tướng Nguyễn Sơn – Hiệu trưởng trường – cho rằng Thúy Kiều là cô gái hiếu thuận, có tài nhưng bạc mệnh thì một số giáo viên lại có ý kiến khác rằng Kiều là một phụ nữ lẳng lơ, đa tình… Lúc ấy, tuy chưa thể hiểu sâu những bàn luận của các thầy nhưng ông Phùng cảm thấy truyện Kiều có sức hút rất lạ, càng đọc càng mê.