Tham dự buổi lễ trọng thể này có đại diện Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Lãnh đạo trường Đại học Quốc gia Hà Nội, Công đoàn Giáo dục Việt Nam, Hội Vật lý Việt Nam, Quỹ Khuyến học tỉnh Kon Tum cùng người thân trong gia đình Giáo sư: bà quả phụ Nguyễn Thị Đỗ và các con cháu. Nhiều sinh viên, học viên và cơ quan thông tấn báo chí cũng có mặt trong buổi lễ.
Gia đình, bạn bè, học trò tại buổi lễ
Năm 1956, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội được thành lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký quyết định bổ nhiệm GS Ngụy Như Kontum làm Hiệu trưởng đầu tiên của nhà trường (1956-1982). Trải qua 26 năm dưới sự lãnh đạo của GS Ngụy Như Kontum cùng tập thể Ban Giám hiệu, trường Đại học Tổng hợp đã có những bước đi vững chắc trong đào tạo và nghiên cứu khoa học. Trong buổi lễ, các học trò, đồng nghiệp và gia đình đã cùng nhau ôn lại những kỷ niệm khó quên về GS Ngụy Như Kontum. PGS.TS Nguyễn Kim Sơn – Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội nhớ về “Một vị Hiệu trưởng giản dị, mái tóc bạc phơ, gắn bó với các thế hệ sinh viên… Không thể quên được hình ảnh: buổi sáng ông tiễn lớp sinh viên ưu tú ra trận, và đến chiều ông đã lại xắn quần tới gối tham gia giúp dân chống lụt, khắc phục hậu quả trận lũ năm 1971 ở Đông Anh và Sóc Sơn”. Bên cạnh bộn bề của công tác quản lý, GS Ngụy Như Kontum vẫn chuyên tâm với công tác giảng dạy, ông đặc biệt chú trọng đầu tư khích lệ các thế hệ đồng nghiệp và học trò tích cực nghiên cứu khoa học. Theo GS.VS Nguyễn Văn Hiệu – Chủ tịch danh dự Hội Vật lý Việt Nam chia sẻ: “Từ những ngày đầu thành lập trường, GS Ngụy Như Kontum rất chú trọng việc phát triển Vật lý hạt nhân. Để làm được điều đó, Thầy đã thành lập nhóm nghiên cứu quang phổ, tận dụng sự giúp đỡ của các nước bè bạn như Liên Xô, Ấn Độ để nhận sự hỗ trợ về phòng thí nghiệm, và nhờ các chuyên gia Liên Xô giảng dạy, đồng thời Thầy cử các giảng viên trẻ có tiềm năng đi học, tiếp thu những tri thức mới về phục vụ nước nhà”.
Sinh thời, GS Ngụy Như Kontum vốn nổi tiếng thông minh và tài giỏi. Ông được cấp học bổng toàn phần sang Pháp học tập (1933), là Thạc sĩ Vật lý Việt Nam đầu tiên tại Pháp (1939). Ông đã cho ra đời nhiều công trình nghiên cứu vật lý, và một số sách giáo khoa vật lý ở bậc trung học và giáo trình bậc đại học. Ngày 15 tháng 2 năm 1966, Hội Vật lý Việt Nam được thành lập có sự đóng góp không nhỏ của GS Ngụy Như Kontum.
Trong gia đình, GS Ngụy Như Kontum là người chồng, người cha hết mực thương yêu vợ con, PGS.TS Ngụy Tuyết Nhung – con gái cố GS Ngụy Như Kontum kể: “Cha là người tôi kính yêu vô cùng, cha không nói nhiều nhưng chính cách sống và cuộc đời ông đã dạy tôi rất nhiều về đạo làm người, đó là làm việc cần cù, sống giản dị, khiêm tốn và yêu thương mọi người. Có lẽ cũng nhờ phẩm chất đó mà cha tôi có sức thuyết phục lớn để gắn kết nhiều trí thức tài năng xây dựng một tập thể trường Đại học Tổng hợp danh tiếng”.
Để ghi nhận sự đóng góp của một nhà khoa học, một trí thức cách mạng, tại mảnh đất Kon Tum – quê hương của GS Ngụy Như Kontum, Hội Khuyến học tỉnh Kon Tum đã chính thức thành lập Quỹ Khuyến học, khuyến tài mang tên ông (ngày 26-2-2009). Quỹ Khuyến học ra đời là nguồn cổ vũ tinh thần cho các thế hệ học sinh tỉnh Kon Tum, học tập và noi gương GS Ngụy Như Kontum.
Đã 22 năm trôi qua kể từ ngày GS Ngụy Như Kontum về theo các bậc tiền nhân, nhưng hình ảnh của người Thầy, người cha tận tụy vẫn lưu đọng trong ký ức của bao thế hệ học trò, đồng nghiệp và gia đình. Đúng như PGS.TS Nguyễn Kim Sơn – Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định: “ GS Ngụy Như Kontum đã trở thành một phần của di sản tinh thần truyền thống Đại học Quốc gia”.
Lưu Thị Thúy
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam