Tiếp chúng tôi lần thứ hai tại nhà riêng ở phố Hòa Mã vào một ngày đông lạnh giá, GS.TS Nguyễn Xuân Quát dường càng như muốn thu mình lại khi nói về bản thân. Trong suốt cuộc đời gắn bó với nghề, dấu chân ông đã in trên nhiều miền đất khác nhau từ những vùng đồi núi hẻo lánh đến các khu rừng ngập mặn để khảo sát thực tế về đất và cây trồng. Qua mỗi chuyến đi, bộ sưu tập ảnh của Giáo sư Quát lại được bổ sung rất nhiều bởi ông luôn có thói quen ghi lại những hình ảnh vừa để làm tài liệu phục vụ cho các đề tài nghiên cứu vừa để lưu giữ làm kỷ niệm. 15 album ảnh mà Giáo sư Quát giới thiệu và tặng Trung tâm đã minh chứng cho điều đó.
GS.TS Nguyễn Xuân Quát
Chúng tôi còn được biết ông là tác giả và đồng tác giả của 35 đầu sách, 45 bài báo; đảm nhiệm vai trò Chủ nhiệm nhiều đề tài và đã hoàn thành 7 công trình nghiên cứu và dự án chủ yếu ở vùng núi; trực tiếp hướng dẫn 10 nghiên cứu sinh và tham gia 70 Hội đồng chấm luận án tiến sĩ thuộc các chuyên ngành Lâm học, Nông học, Sinh học, Sinh thái học.
Nhìn lại hơn nửa thế kỷ làm việc miệt mài say mê, GS.TS Nguyễn Xuân Quát cho biết: “Tôi chưa bao giờ nghĩ tới đã làm được công trạng gì, trong tâm trí tôi, tôi chỉ luôn muốn đóng góp chút gì đó cho khoa học để cây rừng mãi xanh và đào tạo thế hệ học trò luôn yêu nghề, yêu đất, yêu rừng. Cả cuộc đời tôi đã ước mong và “chung thủy” đến cùng với 2 lĩnh vực đất và rừng”.
Hoàng Thị Liêm
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam