Nguyễn Hữu Xý đi qua những năm tháng học phổ thông tại Liên khu V trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp đầy gian khổ. Hầu như toàn bộ quãng thời gian đó gắn với việc tản cư, đào hầm… và thiếu thốn đủ thứ, đặc biệt là sách vở. Một điều đáng ngạc nhiên là môi trường đó lại đóng vai trò quan trọng trong việc trang bị kiến thức và định hình phong cách sống cho một thế hệ học sinh như ông, mà sau này hầu hết đều trở thành những nhà khoa học và quản lý có nhiều đóng góp như: GS Phạm Duy Hiển, TS Thái Phụng Nê, GS.TS Trần Ngọc Chấn…
PGS Nguyễn Hữu Xý
PGS Nguyễn Hữu Xý cho rằng: “Trong điều kiện khó khăn như vậy, vấn đề không phải là chúng tôi học được gì, mà là biết cách học và học cho đúng. Và chúng tôi may mắn được học thầy giỏi như Lê Đình Kỵ, Lê Trí Viễn… Các thầy dạy cho học trò về phương pháp học, kể lại cho học trò rằng mình đã học như thế nào và hỏi lại học trò hiểu vấn đề đó như thế nào?”. Những chia sẻ ấy gợi cho chúng ta nhiều suy ngẫm, trong bối cảnh giáo dục hiện nay.
Đỗ Minh Khôi
Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt